Griffierechten zijn de kosten die een partij moet betalen bij de start van een procedure. Deze kosten zijn vastgelegd in de wet en variëren afhankelijk van het type zaak, het inkomen van de procespartij en of het om een particulier of organisatie gaat. De Rechtspraak int deze kosten voor de staat en draagt ze vervolgens af aan het ministerie van Justitie en Veiligheid. Vorig jaar ging het om een totaalbedrag van bijna 165 miljoen euro.
Het griffierecht, kosten die worden betaald om een rechtszaak te kunnen voeren, zou nog veel beter kunnen aansluiten op de draagkracht van de deelnemende partijen. De Tweede Kamer debatteert over het wetsvoorstel dat een verlaging van het griffierecht voor zaken onder de 5000 euro mogelijk maakt. De Rechtspraak vindt het een positief signaal, maar dit gaat niet ver genoeg. Ook dan past de hoogte van de griffiekosten vaak nog steeds niet bij het financiële belang en -situatie van partijen in een zaak.
Zorgelijke ontwikkeling
De afgelopen jaren is gebleken dat het aantal zaken met een klein financieel belang afneemt omdat de hoge griffiekosten niet in verhouding staan. In deze zaken gaan mensen dus steeds minder naar de rechter. ’De toegang tot de rechter is een grondrecht, deze ontwikkeling is zorgelijk’, aldus Henk Naves, voorzitter Raad voor de rechtspraak. Iedereen moet met zijn of- haar zaak bij de rechter terecht kunnen, ook met zaken die om kleinere bedragen gaan.
Verlaging griffierecht
De toegang tot de rechter voor natuurlijke personen en het MKB is bij kleine geldvorderingen door te hoge griffierechten in het geding. Zo betalen bedrijven in het midden- en kleinbedrijf bijvoorbeeld bij een vordering tussen 500 euro en 12.500 euro 499 euro griffierecht. Bij een financieel belang lager dan 500 euro gaat het om 124 euro griffierecht. Dat maakt dat een ondernemer zijn zaak niet snel voor de rechter brengt.
Niet ver genoeg
Het wetsvoorstel gaat volgens de Rechtspraak zoals gezegd niet ver genoeg. Om de verlaging van griffierechten te betalen, stelt de minister voor de griffierechten voor andere zaken te verhogen; namelijk bij de categorie zaken met een belang van 5000 euro. De griffierechten stijgen daar maar liefst 35 procent. Een forse verhoging die al vanaf een relatief laag bedrag wordt ingezet. In zaken boven de 5.000 euro zijn vaak mensen en eenmansbedrijven betrokken, die daardoor in een lastige positie kunnen verkeren. Als er al griffierechten moeten worden verhoogd, adviseert de Rechtspraak de grens bij 25.000 euro te leggen.
Verhoog griffierecht hoge vorderingen
De verlaging van griffierechten moet ergens van worden betaald. Daarom stelt de Rechtspraak voor om bij zeer hoge vorderingen (bijvoorbeeld 1.000.000 euro en meer) het griffierecht te verhogen. Het zijn doorgaans zeer grote ondernemingen die procedures van deze omvang voeren met over het algemeen meer geld in kas dan een normale burger of middenstander. In 2017 waren er ruim 2.700 zaken met een financieel belang boven de 100.000 euro, een kleine 500 zaken met een belang boven de 1 miljoen euro en 27 zaken met een belang boven de 50 miljoen euro.